رموز کسب سود در بازار سرمایه(بخش دوم)

شورا:

شورا بالاترين ركن بازار اوراق بهادار است كه تصويب سياست‌هاي كلان آن بازار را برعهده دارد. اعضاي “شورا” به شرح ذيل مي‌باشد:

– زير بازرگاني

– وزير امور اقتصادي و دارايي

– رييس كل بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران

– رييس سازمان كه به‌عنوان دبير شورا و سخنگوي سازمان نيز انجام وظيفه خواهد كرد

– يک نفر نماينده از طرف کانون‌ها

– دادستان كل كشور يا معاون وي

– رؤساي اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران و اتاق تعاون

– سه نفر خبرة مالي منحصراً از بخش خصوصي با مشورت تشکل‌هاي حرفه‌اي بازار اوراق بهادار به پيشنهاد وزير امور اقتصادي و دارايي و تصويب هيئت وزيران

– يك نفر خبره منحصراً از بخش خصوصي به پيشنهاد وزير ذي‌ربط و تصويب هيئت وزيران براي هر “بورس كالايي”

تبصرة- رياست شورا با وزير امور اقتصادي و دارايي خواهد بود.

وظايف “شورا” به شرح زير مي‌باشد:

1- اتخاذ تدابير لازم جهت ساماندهي و توسعة بازار اوراق بهادار و اِعمال نظارت عاليه براجراي اين قانون.

2- تعیین سیاست‌ها و خط‌مشی بازار اوراق بهادار در قالب سیاست‌های کلی نظام و قوانین و مقررات مربوط.

3- پيشنهاد آيين‌نامه‌هاي لازم براي اجراي اين قانون جهت تصويب هيئت وزيران.

4- تصويب ابزارهاي مالي جديد.

5- صدور، تعليق، و لغو مجوز فعاليت “بورس‌ها”، “بازارهاي خارج از بورس،” “شركت‌هاي سپرده‌گذاري مركزي اوراق بهادار و تسوية وجوه” و “شرکت‌هاي تأمين سرمايه”.

6- تصويب بودجه و صورت‌هاي مالي “سازمان”.

7- نظارت بر فعاليت‌ و رسيدگي به شكايت از “سازمان”.

8- تصويب نوع و ميزان وصولي‌هاي “سازمان” و نظارت بر آن‌ها.

9- انتخاب بازرس/ حسابرس “سازمان” و تعيين حق‌الزحمة آن.

10- انتخاب اعضاي هيئت‌مديرة “سازمان”.

11- تعيين حقوق و مزاياي رييس و اعضاي هيئت‌مديرة “سازمان”.

12- انتخاب اعضاي “هيئت‌داوري” و تعيين حق‌الزحمة آنان.

13- اعطاي مجوز به”بورس”به‌منظور عرضة اوراق بهادار شرکت‌هاي پذيرفته‌شدة خود در بازارهاي خارجي.

14- اعطاي مجوز پذيرش اوراق بهادار خارجي به “بورس”‌.

15- اعطاي مجوز به “بورس” جهت معاملات اشخاص خارجي در “بورس”.

16- ساير اموري كه به تشخيص هيئت‌وزيران، به بازار اوراق بهادار مربوط باشد

فرابورس (OTC):

بازار فرابورس یا OTC، بازاری است که با فعالیت خود می‌تواند بسیاری از مشکلات شرکت‌های خارج از بورس در جذب سرمایه، بازارگردانی و نقدشوندگی سهام را برطرف کند.

چه شرکت‌هایی به فرابورس می‌آیند؟

شرکت‌های سهامی عام علاقه مند به حضور در بازار سرمایه، شرکت‌های اخراج شده از بورس، شرکت‌هایی زیان ده اما با چشم‌انداز مثبت، شرکت‌هایی با زیان انباشته اما قابل حل با استانداردها و سخت‌گیری‌های کمتری می‌توانند وارد فرابورس شوند.

باتوجه به این که بازار فرابورس از محدودیت‌های کمتری برخوردار است دارای ریسک بیشتری نسبت به بورس اصلی بوده و به همین دلیل باید بیشترسرمایه‌گذاران حرفه‌ای با تحلیل‌های بیشتری وارد آن شوند. بورس جایی است که شرکت‌های برتر کشور وارد آن می‌شوند و وضعیت آن دماسنج اقتصاد است اما در فرابورس شرکت‌ها آمادگی حضور در بورس اصلی را پیدا می‌کنند و درخصوص مواردی چون اطلاع‌رسانی آزموده می‌شوند.

«برای فرابورس سه بازار دارد که در بازار اول شرکت‌های کوچک و سودده حضور دارند. این بازار نزدیک به بازار دوم بورس است و شرکت‌های کوچکی که پتانسیل سودآوری دارند به عنوان شرکت‌های بازار اول در این بازار پذیرش می‌شوند.»

«در بازار دوم شرکت‌های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان بورس حضور دارند. این شرکت‌ها ممکن است زیان ده باشند ولی مشمول اصل 141 قانون تجارت نبوده و زیان انباشته ندارند لذا شرکت‌هایی که در حال فعالیت هستند و انتظار سودآوری از آن‌ها می‌رود در بازار دوم پذیرش می‌شوند که در کنار آن حتماً باید بازارگردان وجود داشته باشد.»

«در بازار سوم فرابورس عرضه‌های اولیه، مزایده دولتی و فروش حق تقدم صورت می‌گیرد بنابراین در این بازار شرکت‌ها پذیرش نمی‌شوند بلکه فقط یک بار معامله می‌شوند.»

«در فرابورس پذیرش شرکت‌ها مانند بورس است و هیات پذیرش آن نیز مانند بورس تهران عمل می‌کند اما برای بازار سوم که فقط معاملات انجام می‌شود خود فرابورس تصمیم گرفته و هیات پذیرش وجود ندارد.» مکانیسم بازار اول و دوم فرابورس شبیه مکانیسم بورس است ولی بازار آن متفاوت است. همچنین بازار سوم می‌تواند بازار مناسب‌تری برای سهام شرکت‌های خاص و شرکت‌هایی که پذیرش نمی‌شوند، باشد و شرکت‌های سهامی خاص یا شرکت‌هایی که قصد دارند پذیره نویسی کنند و از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل شوند، می‌توانند در بازار دوم معاملات خود را انجام دهند ولی شرط پذیرش خاصی ندارند.

سیستم معاملاتی فرابورس همان سیستم معاملاتی است که در بورس تهران مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مزیت‌های فرابورس

در دنیا این بازارها به عنوان بازار موازی یا بازار کوچک نامیده می‌شوند که نمونه آن در بورس مالزی، کره، ژاپن و آمریکا و چند کشور دیگر مشاهده می‌شود زیرا شرایط پذیرش بورس‌ها دشوار بوده و پذیرش شرکت به اندازه سرمایه، سودآوری و افشای اطلاعات بستگی دارد ولی در فرابورس شرکت‌هایی که نمی‌توانند یا نمی‌خواهند وارد بورس شوند، می‌توانند در این بازار مورد معامله قرار گیرند. در واقع می‌توان گفت برای سهام شرکت‌هایی که در بازار وجود نداشته و به دلایل مختلف نمی‌توانند وارد بورس شوند یک بازار ایجاد می‌شود. ازجمله این مزیت‌ها می‌توان افزایش نقدشوندگی، اعتبار قیمت سهم، آسان شدن تامین مالی، ساده‌تر شدن وثیقه‌گذاری سهام و… نام برد.

شرکت‌هایی که در فرابورس پذیرش می‌شوند با توجه به اندازه، ابعاد و سابقه سودآوری، ترکیب ریسک و بازده متفاوتی با بورس دارند و ممکن است افراد در فرابورس علاقه مند باشند با توجه به انتظارات خود از سودآوری و ریسک در این بازار فعالیت کنند بنابراین در فرابورس فضا و فرصت سرمایه‌گذاری دیگری وجود دارد که ریسک و بازده آن با بورس متفاوت است. براساس تئوری موجود شرکت‌هایی که کوچک‌تر بوده، شرکت‌هایی هستند که ریسک بیشتری دارندکه این ترکیب در بورس و بازارهای اول و دوم آن نیز مشاهده می‌شود و دیگر آن‌که فرابورس موجب کاهش هزینه‌های معاملاتی سهام می‌شود.

نکته:

به عبارت دیگر فرابورس بازاری کارامد، شفاف و منصفانه برای صاحبان سرمایه و صنایع است که به راحتی می‌توان وارد آن شد.

کدال

فازاول کدال سال 86 راه‌اندازی شد و ازاول فروردین 88 تمام شرکت‌های بورسی ملزم به ارسال اطلاعات مالی فقط ازطریق کدال شدند. کدال سیستمی را فراهم میاورد که گزارش‌های مالی شرکت‌ها استاندارد شده در غالب یک سیستم نرم‌افزاری به مردم ارائه شود. تهیه گزارش‌های مالی شرکت‌ها به صورت دوره‌ای وارسال آن ازطریق کدال موجب سرعت و دقت و توسعه و ارتقا باراز سرمایه خواهد شد. امضای دیجیتال اقدام مهمی در راستای PAPERLESS کردن شرکت‌ها برداشته است و با استفاده از این سیستم دیگر نیازبه ارسال اطلاعات کاغذی نیست.

مزایای کدال

یک مزيت سيستم كدال كنترل دارندگان اطلاعات نهاني است طبق قانون اوراق بهادار، اعضای هيأت مديره و مديرعامل جزء دارندگان نهاني محسوب مي‌شوند و از آن‌جايي كه معاملات در بورس نبايد متكي به اطلاعات نهاني باشد سيستم كدال شرايطي را فراهم مي‌كند كه مدير عامل شركت‌ها نمي‌توانند براساس اطلاعات نهاني خريد و فروش سهام انجام دهند.

مزيت ديگرسيستم کدال هشدارهاي نظارتي است و شركت‌ها موظفند صورت‌هاي مالي و اطلاعات 3، 6، 9 و 12 ماهه‌ خود را در مقاطع زماني مشخص به بازار ارائه دهند و در نرم‌افزار كدال سيستمي تعبيه شده است كه بر مبناي آن 10 روز قبل از تاريخ مقرر سيستم به ناشر براي ارسال اطلاعات هشدار مي‌دهد و پس از مهلت زمان مقرر، شركت‌‌هايي كه اطلاع‌رساني نداشته‌اند قرمز خواهند شد و اين عدم اطلاع‌رساني نه تنها به مدير عامل بلكه براي هيأت مديره به‌صورت اس ام اس و ايميل ارسال مي‌شود. سرويس‌هاي ناشران، سرويس‌هاي امنيتي مدرن، زير سيستم‌هاي انتشار عمومي، زيرسيستم‌هاي گردش گزارش نظارتي كارگزاران، سرويس‌هاي نظارتي، زير سيستم‌هاي دريافت و پذيرش گزارش‌ها و هشدار دريافت گزارش و امكان ثبت گزارش تماس شركت‌ها شامل فرم‌هاي اطلاع‌رساني به همراه امكانات بسيار زياد ديگر، از مزاياي اين سيستم يكپارچه هستند زمان توقف نمادها كوتاه‌تر مي‌شود.

اطلاعات ارسالي از طرف شركت‌ها در صورتي كه به‌موقع براي سازمان و مردم ارسال شود توقف نمادها كوتاه‌تر مي‌شود و عمليات توقف و بازگشايي نمادها با استفاده از سيستم كدال سريع‌تر صورت مي‌پذيرد

امضاي ديجيتال چيست؟

امضای دیجیتال که از مهر ماه سال 1388 آغاز به کار کرد به مفهوم اين است كه يك زوج كليد به عنوان كليد عمومي و خصوصي در اختيار افراد قرار مي‌گيرد كه با استفاده از الگوريتم‌هاي مختلف عمليات امضاي ديجيتال يا رمزنگاري بر روي اطلاعات انجام شده و شخص با اين كليد خصوصي مي‌تواند از اطلاعات مورد نظر استفاده كند يا هويت امضا‌کننده اطلاعات را مشخص كرده و از جامعيت و صحت اطلاعات اطمينان یابد.

نحوه استفاده از امضا

نحوه فعاليت به اين صورت است كه كاربراني كه به اين سيستم‌ها وارد مي‌شوند، علاوه بر نام كاربري و رمز عبور، پارامتر سومي به نام امضاي ديجيتال وارد مي‌كنند و كاربران بايد با امضاي ديجيتال و كد مخصوص خود وارد شوند. امضاي ديجيتال شكل‌هاي مختلفي داشته كه به كاربران داده مي‌شود و يا «توکن»‌هايي براي اين منظور مورد استفاده قرار مي‌گيرد و گواهي روي آن ريخته مي‌شود، همچنين در مواردي كه كاربران قصد دارند اطلاعات را ذخيره كنند از آن‌ها امضا گرفته شده و در زماني كه سيستم مي‌خواهد اطلاعات را به آن‌ها نشان دهد، امضاي آن‌ها چك مي‌شود.

تفاوت امضاي سنتي با امضاي ديجيتال

از لحاظ قوانين حقوقي امضاي سنتي جايگاه خود را دارد و با امضا كردن، شخص تبعات و سوء استفاده‌هاي ناشي از آن را پذيرفته و در دادگاه نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرد؛ ولي در امضاي ديجيتال اين مساله محكم‌تر و قوي‌تر از امضاي سنتي مطرح است؛ زيرا در امضاي سنتي امكان جعل و اشتباه در تشخيص وجود دارد ولي امضاي ديجيتال به دليل اينكه برپايه علوم رياضي استوار است، هيچ‌گونه امكان جعلي وجود نداشته و تضمين امنيت اطلاعات را به راحتي انجام مي‌دهد.

امكان امضاي ديجيتال

سه ركن اساسي امضاي ديجيتال: در ركن اول امضاي ديجيتال جامعيت داده را تضمين مي‌كند؛ يعني ضمانت مي‌كند اطلاعاتي كه از شخص ثالث رسيده دچار تغييرات نشده است از سوي ديگر احراز هويت را انجام داده و كاربر توسط اين امضا متوجه مي‌شود كه ارسال كننده پيام چه كسي است و ركن سوم براي امضاي ديجيتال عدم انكار است؛ به گونه‌ای كه كسي نمي‌تواند انكار كند كه اين امضا را انجام نداده است.

صکوک

اصطلاح صکوک به معنای چک، نوشته بدهکار و سفته و قبض بدهی است وبه طور معمول به عنوان اوراق قرضه اسلامی تعریف می‌شود. اوراقی که براساس قرارداد‌های شرعی منتشر می‌شود ومبتنی بر اقتصاد واقعی هستند و هم جهت و هم سو با اقتصاد واقعی حرکت می‌کنند و نارسایی اقتصاد غیرواقعی اوراق بهادار را ندارند.

نوعی ابزار مالی به پشتوانه ترازنامه و دارایی‌های فیریکی است که در دهه‌های اخیر مورد توجه کشورهای اسلامی قرارگرفته است. به عبارتی صکوک روش تامین مالی مبتنی بر اصول اسلامی است اوراق مشارکت نیز نوعی صکوک است و مبتکر صکوک ایران است.

اوراق بهادار صکوک نوعی گواهی سرمایه‌گذاری مشاع وبه معنای اوراق بهادار مهروموم و تایید شده است. اوراق بهادار صکوک منابع مالی را با پشتوانه ترازنامه و دارایی‌های فیزیکی شرکت‌های خاص جذب می‌کنند.

هدف از به کارگیری صکوک به عنوان ابزاری جدید در بانک‌داری اسلامی تقلید از اوراق قرضه مبتنی بر بهره در بانکداری معمول نیست بلکه ایجاد ابزاری ابتکاری است که منطبق بر قوانین اسلامی باشد.

به منظور به‌کارگیری و استفاده از ابزارهای مالی باید در طراحی این اوراق اصول و مبانی اسلامی رعایت شود. از جمله این اصول: عدم داشتن ماهیت ربوی، عدم داشتن قرار (رانت اطلاعاتی برای معامله‌گران) در ماهیت اوراق، عدم داشتن معسیر (قمار) ماهیت اوراق و عدم وجود بی‌عدالتی در ماهیت اوراق.

شرکتی که در نظر دارد اوراق بهادار صكوك منتشر كند ابتدا يك شخصيت حقوقي ايجاد مي‌كند و بخشي از دارايي‌هاي خود را در آن شخصيت حقوقي قرار مي‌دهد. به اين ترتيب يك بانك سرمايه‌گذاري با انعقاد قراردادي اقدام به انتشار اوراق صكوك در بازار مي‌كند و پول فروش آن را در اختيار شخصيت حقوقي قرار مي‌دهد. اين شخصيت حقوقي با افتتاح حسابي در يك بانك نقش حسابدار و خزانه‌دار را به آن بانك محول مي‌كند كه وظيفه دارد سود سرمايه‌گذاري خريد اوراق صكوك را به حساب خريداران اوراق واريز كند.

صکوک یک نوع دارایی مطمئن و ایمن به حساب می‌آید و در زمره اوراق بهادار تضمینی طبقه‌بندی می‌شود.

اتوس

در31 تیر 86 نرم‌افزار جدیدی به نام اتوس در سازمان بورس نصب شد این نرم‌افزار قابلیت پاسخگویی به 150 هزار معامله در روز را دارد در حالی که نرم‌افزار پیشین 120 هزار معامله در روز را داشت

با توجه به ورود شرکت‌های دولتی به بورس، واگذاری سهام عدالت و افزایش تعداد سهامداران و در نتیجه افزایش حجم معاملات، این نرم‌افزار نیاز بازار بورس را مرتفع می‌کند

بر خلاف نرم‌افزار پیشین که تحت DOC کار می‌کرد اتوس بر حسب WEB کار می‌کند.

سیستم معاملات جدید شرایط توسعه ایستگاه‌های مبادلات سهام را به دو هزار ایستگاه فراهم آورد. به این ترتیب همه سرمایه‌گذاران در بورس می‌توانند سود سهام همه شرکت‌های متعلق به خودرا به طور یک‌جا و از طریق شرکت سپرده‌گذاری مرکزی دریافت کنند.

آن لاين تريدينگ چیست؟

در این روش سهامداران سفارش خريد و فروش سهام را از طريق سايت كارگزار مربوطه ارسال مي‌كنند. كارگزار هم آن سفارش را دریافت می‌کند و آن را در سيستم معاملات وارد مي‌كند. در این رويه سهامدار مي‌تواند خود از طريق اينترنت اقدام به خريد و فروش سهام كند. در اين حالت كارگزار از چرخه معاملات حذف مي‌شود و سهامداران به نوعي كارگزار خود است و مزیت آن افزایش نقدشوندگی بازار است.